Page 4 - Monastiria

ΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Kύριος τόπος ανάπτυξης του μοναχισμού και ίδρυσης ο μοναστηριών, από τον 10 αι., είναι η χερσόνησος του Αγίου Όρους. Το δεύτερο σημαντικότερο κέντρο μοναχισμού με σημαντικά μοναστήρια αναπτύχθηκε στα Μετέωρα, ενώ μεγάλα μοναστήρια ιδρύθηκαν στη Στερεά Ελλάδα, στην Πελοπόννησο, στα νησιά και στο όρος Πήλιο που ονομάζονταν « Βουνό των Κελλίων » ή « Μοναστήρι » στα μέσα βυζαντινά χρόνια . Τα βυζαντινά μοναστήρια έχουν κλειστό σχήμα ( τετράγωνο, ορθογώνιο, τραπεζοειδές ή και ακανόνιστο ), ανάλογο με την εκάστοτε μορφολογία του εδάφους. Για τον σχηματισμό τους χρησιμοποιούνται τα κτίρια διαμονής των μοναχών, και βοηθητικά κτίρια. Τα κελιά, οι ξενώνες, οι αποθήκες κ. α. διατάσσονται στον χώρο έτσι ώστε να περικλείουν την εσωτερική αυλή του μοναστηριού, στο κέντρο της οποίας υπάρχει ο κυρίως ναός, που ονομάζεται καθολικό. Η τυπική αυτή διάταξη ακολουθείται γενικά από όλα τα μοναστήρια της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η γενική εξωτερική μορφή του μοναστηριού έχει κατά κανόνα χαρακτήρα αμυντικό, κλειστό, με ελάχιστα και μικρά ανοίγματα. Σε πολλές περιπτώσεις τα μοναστήρια περιβάλλονται από ισχυρά και ψηλά τείχη που διακόπτονται από πύργους. Το εξωτερικό τείχος φέρει πολεμίστρες και ζεματίστρες και γενικά, προσφέρει τη δυνατότητα της ένοπλης άμυνας. Τα κτίρια του μοναστηριού που περιλαμβάνουν τα κελιά των μοναχών , συνήθως είναι διώροφα.Τα κελιά είναι κατά κανόνα ομοιότυπα, θολοσκέπαστα και διατεταγμένα σε επάλληλες σειρές, ενώ η προσπέλασή τους γίνεται από ανοικτούς διαδρόμους που βλέπουν προς την αυλή του μοναστηριού. Το εσωτερικό τους είναι απέριττο, στους τοίχους δημιουργούνται μικρές κόγχες για την τοποθέτηση εικονισμάτων ή προσωπικών αντικειμένων του μοναχού. Η είσοδος του κελιού είναι συνήθως στενή και χαμηλή και η επιφάνειά του περιορισμένων διαστάσεων. Σημαντικό κτίριο του μοναστηριού είναι και η τράπεζα, ο χώρος εστίασης των μοναχών. Οι τράπεζες είναι κτίρια μεγάλα και ανεξάρτητα, τοποθετημένα απέναντι από τον νάρθηκα του καθολικού ή άλλοτε ενσωματωμένα σε κάποια πτέρυγα του μοναστηριού, όταν δεν υπάρχει ο αναγκαίος χώρος.Το σχήμα τους συνήθως είναι ορθογώνιο. Στο εσωτερικό τους κατασκευάζονται χτιστά τραπέζια,που καλύπτονται με μαρμάρινες πλάκες, και πάγκοι.